ساختوساز ساختمان و داشتن سرپناه از ابتداییترین نیازهای بشر محسوب میشود، بهطوری که؛ از انسانهای غارنشین تا انسانهای امروز همیشه دغدغهی داشتنِ خانه مطرح بوده است. در ابتدا ساختوساز تنها امکانی بود جهت توانایی انطباق بشر با شرایط آبوهوا و حفظ بقا به کمک مصالح قابل تجزیه مانند شاخ و برگ گیاهان، که صرفاً از یک نیاز کاربردی برای تأمین سرپناه در برابر عناصر طبیعی مانند نور شدید خورشید ، برف و باران و… آغاز شده است. اما اکنون، به لطف توسعه مصالح ساختمانی بادوام، تکنیکها و فرآیندهای پیچیده ساختمانی و بهبود کار ساختمانی، سازههای بادوامتری توسط انسانها ساخته میشود. مراحل ساختمانسازی، صرفنظر از نوع ساختمان، یک کار پیچیده است و موفقیت یک پروژه نیاز به زمان، تلاش و تعیین بودجهی کافی برای ساخت دارد. فرآیند و مراحل ساختمانسازی پله به پله انجام میشود و باید بدانیم که قبل از شروع مرحلهی برنامهریزی، جنبههای مهمی مانند هدف از ساخت ساختمان، امور مالی، ابزار و نیروی کار مورد نیاز هم در نظر گرفته شود.
مراحل ساختمانسازی جهت اجرای ایمن و کارآمد ساختمانهای مسکونی، تجاری یا درمانی مراحل مختلفی را طی میکنند تا پروژه را به سمت تکمیل شدن پیش ببرند. پس از تکمیل مطالعات و طراحیها، اخذ مجوزها، تضمینها، برآورده شدن الزامات زیستمحیطی و موارد دیگر که در ادامه به آن میپردازیم، میتوانیم مراحل ساختمانسازی را بررسی کرد. بهطورکلی اولین قدم برای شروع مراحل ساختمانسازی، انتخاب زمین مورد نظر و موقعیت مکانی متناسب با کاربری و نیازهایی است که ساختمان پروژه میتواند آنها را برآورده کند و پس از طی تمام مراحل ساختمانسازی که با رعایت اصول و ضوابط اجرایی مهندسی ساختمان اجرا میشوند، به پایان کار میرسد و در اختیار کاربران قرار میگیرد. بنابراین، در این مقاله مراحل ساختمانسازی از ابتدا تا انتها توسط تیم اینجیر مورد بحث قرار خواهد گرفت و امیدواریم تا پایان مطالب با ما همراه باشید.
اصول ساختمانسازی
پیش از اجرای مراحل ساختمانسازی ما باید اصول و ضوابط استاندارد آن را بدانیم، زیرا رعایت این اصول در راستای استحکام و امنیت سازه بهکار گرفته میشود، بنابراین توجه به تمام جزییات در خصوص ضوابط اجرایی الزامی است. در ادامه به بررسی برخی از ضوابط معماری و ایمنسازی در طی مراحل ساختمانسازی میپردازیم.
نکات مهم مراحل ساختمان سازی:
- محاسبات ساختمان و برآورد هزینههای آن باید توسط مهندسان و کارشناسهایی انجام شود که در این زمینه آگاهی و تجربهی لازم را دارند، زیرا بیدقتی در هر یک از مراحل ساختمانسازی میتواند موجب مشکلات جبرانناپذیر شود.
- قبل از هر مرحلهی بتنریزی باید چیدمان آرماتورها، نحوهی اتصال و فاصلهی آنها با نقشههای سازه مطابقت داده شود تا از بیعیب بودن اجرای آنها اطمینان حاصل شود.
- عمق پیها بین 1.5 تا 2 متر بسته به تراز کف زمین و تعداد طبقات باید گودبرداری شود.
- رعایت نکات ایمنی و اجرای صحیح آن در طی انجام مراحل ساختمانسازی توسط افراد مشغول بهکار در کارگاه ساختمانی، یکی از عوامل اصلی و مهم در اصول ساختمانسازی و کاهش تلفات انسانی است.
- بررسی پایداری ساختمانهایی که با پروژهی ما در مجاورت هستند و انجام اقداماتی جهت پایدارسازی شرایط ساختمانهای مجاور بهخصوص در حالتی که دیوار مشترک بین دو ساختمان وجود داشته باشد.
ساختوساز ساختمان چیست؟
فرآیند ساختوساز ساختمان مجموعهای از وظایف معمول است که باید توسط افراد متخصص در این زمینه انجام شود، مستلزم زمان زیاد و کار طاقتفرسا توسط این افراد است که باید با دقت نیز مدیریت شوند. پروژههای ساختمانسازی عناصر مشترکی در مراحل ساخت با یکدیگر دارند مانند طراحی نقشههای اجرایی، ملاحظات مالی و تعیین بودجهی موردنظر و مسائل حقوقی که شامل گرفتن پروانهی ساخت و مجوزها میشود. اما اگر شما از یک تیم باتجربه در راستای اجرای پروژه کمک بگیرید، با برنامهریزی و نظارت دقیق بر فرآیند ساختوساز، آن تیم طراحی و اجرا شما را به نتیجهی مطلوب خواهد رساند و از مشکلات احتمالی جلوگیری میکند. درنهایت، مراحل ساختمانسازی را میتوانیم به سه مرحلهی کلی تقسیم کنیم:
- مرحلهی پیش از ساخت،
- ساخت و ساز
- پس از ساخت
ما قصد داریم که در ادامه بهطور خلاصه به این سه مرحلهی اصلی بپردازیم.
مرحلهی پیش از ساخت
در تمام فرآیند مرحلهی پیش از ساخت، کارفرما و پیمانکار به برنامهریزی، بستن جدول زمانبندی دقیق، برآورد جزییات هزینههای سازه و تهیهی نقشههای اجرایی میپردازند.
1. تهیهی نقشهها و طرحریزی اولیه:
در این مرحله قبل از شروع پروژه، برنامهریزیهای دقیق دربارهی زمانبندی، برآورد هزینهها بسته به بودجهی اصلی و طراحی کامل نقشهها، توسط پیمانکار و تیم طراحی با کارفرما طی جلساتی ارائه میشود. جهت توسعهی طرح پروژه و همکاری تیم معماری باید خطرات بالقوه را شناسایی کرده، به کارفرما معرفی و راهحلهایی را برای اطمینان از استفادهی بهینهی منابع ایجاد کند. ارتباط منظم بین تیم اصلی پروژه و مشاوران در طول مرحلهی پیش از ساخت بسیار مهم است.
2. انتخاب زمین مورد نظر پروژه:
مهمترین مرحله در ساختوساز ساختمان، انتخاب یک زمین و بستر مناسب جهت اجرای پروژه است. این مکان باید متناسب با نیازهای پروژه باشد. قبل از انتخاب زمین، بهتر است مطالعات امکان سنجی برای اطمینان از موقعیت استراتژیک زمین، عاری بودن از مسائل مربوط به سستی و نامناسب بودن خاک زمین انجام شود.
مرحلهی ساختوساز
با برنامهریزیهای انجامشده توسط تیم پیمانکار پروژه، زمان مناسب برای پاکسازی سایت و شروع ساختوساز . درواقع مرحلهی ساختوساز ساختمان جایی است که پروژه جان میگیرد و این یک مرحله حیاتی است زیرا شامل بخشهای متعدد میشود که با سرعت و طبق جدول زمانبندی باید انجام شوند.
1. آمادهسازی سایت پروژه:
قبل از شروع کار ساختوساز ابتدا باید پاکسازی سایت پروژه توسط کارگران و ماشینآلات ساختمانی، با انجام تخریبهای موردنیاز، حذف زبالهها و هرگونه مواد ناخواستهای که در سایت وجود دارد در جهت آمادهسازی محل کارگاه برای شروع پروژه انجام شود.
2. گودبرداری:
فرآیند ساختوساز پس از آمادهسازی سایت و گرفتن مجوز ساخت، از حفاری زمین موردنظر آغاز میشود. گودبرداری طبق نقشهی اولیه که مهندس سازه آن را مطابق تعداد طبقات ساختمان و محاسبهی ابعاد دقیق فونداسیون طراحی کرده است انجام میشود. عمق خاکبرداری در زمین با توجه به تعداد طبقات ساختمان و با محاسبات سازه مشخص میشود، با انجام این کار به سطحی مستحکم از خاک رسیده که بتواند بار پیها و ساختمان را تحمل کند و پس از اتمام پروژه، رانش یا نشست بیش از حد در ساختمان اتفاق نیفتد.
3. اجرای پی و فونداسیون:
در این مرحله از مراحل ساختمانسازی، محل پاکسازی و حفاری شده آمادهی ساختوساز است و به اجرای فونداسیون میرسد. همانطور که گفته شد، فونداسیون طبق نقشهها و محاسبات مهندس سازه طراحی شده و در نقشهها طول، عرض، عمق، اندازه و نوع پی مشخص میشود که بدون کمترین تغییر اجرا خواهد شد. پی که قسمت پایینتر و بهعنوان زیرساز فونداسیون محسوب میشود وظیفهی انتقال بارهای ساختمان به زمین را دارد. همچنین پیهای بتنی بهطور گسترده برای سازههای ساختمانی استفاده میشود که انتخاب نوع آن میتواند بسته به میزان سطح آب در زمین و ترکیب خاک سایت پروژه متفاوت باشد. بنابراین، پیهای کمعمق برای ساختمانهای کم ارتفاع مناسب هستند و استفاده از پایههای شمع برای ساختمانهای مرتفع بهکار گرفته میشوند.
4. تاسیسات:
پس از اجرای فونداسیونها و مراحل مرتبط، که ما در این مقاله بهطور مختصر به آنها پرداختیم، نوبت به تاسیسات ساختمان میرسد. مراحل ساختمانسازی در این بخش به اجرای تاسیسات مکانیکی و الکتریکی اختصاص پیدا میکند. تاسیسات شامل لولهها و کابلهای گاز، آب و فاضلاب میشود که مطابق نقشهها در جای درست بهکار برده میشوند.
5. اجرای سقف:
در هر طبقه پس از طی مراحل ذکر شده و انجام کارهای تاسیسات، به اجرای سقف در آن طبقه پرداخته میشود. زمانی که ساختار اصلی سقف در مراحل ساختمانسازی اجرا میشود و فضای داخلی یک طبقه را تکمیل و در برابر آسیب و عوامل جوی محافطت میکند. در چنین شرایطی پیمانکاران آمادگی لازم جهت کار بر نمای بیرونی ساختمان را نیز پیدا میکنند.
6. تکمیل فضاهای داخلی:
در این مرحله از مراحل ساختمانسازی، پیمانکاران به سیمانکاری، کفسازی طبقات و نصب در و پنجرهها میپردازند که آمادهی طراحی و دکوراسیون داخلی شده و ساختمانسازی را به مرحلهی ظریفکاری برسانند.
ما در مقالهی ساختوساز در سایت اینجیر بهطور کامل به این موضوع پرداختهایم و به شما پیشنهاد میدهیم برای مطالعهی بیشتر به این مقاله مراجعه کنید.
مرحلهی پس از ساخت
همانطور که تا اینجای مقاله گفته شد، پس از انجام مراحل ساختوساز، درواقع به یک ساختمان نیمهکاره میرسیم که در این مرحله باید ظریف کاریها، مانند اجرای نمای ساختمان، طراحی و دکوراسیون داخلی آن را به نتیجهی مطلوب برسانیم. این کارها شامل کفسازی، نصب کابینتها، رنگ و متریال نهایی دیوارها و غیره میشود.
1. کفسازی:
کفسازی در طبقات یک ساختمان معمولا در دو مرحله انجام میشود.
- مرحلهی اول: عایقبندی که میتواند از نوع پوششهای مایع یا ایزوگام باشد، جهت جلوگیری از نفوذ رطوبت به طبقات پایینتر.
- مرحلهی دوم: تعیین میزان شیببندی، مسیر شیب و همچنین عبور اتصالاتی که نیاز است از کف اجرا شود.
2. نماسازی ساختمان:
اجرای نما در مراحل ساختمانسازی جزو آخرین مراحل آن محسوب میشود که باید طبق نقشههای اجرایی انجام شود. در نقشههای اجرایی نما، تمام جزئیات مرتبط مانند بافت، طراحی نما، رنگ و نوع متریال ، با در نظر داشتن بودجهی مشخص شده، نوع کاربری ساختمان و مسائل اقلیمی ذکر میشود. مهمترین عاملی که در ارزشگذاری ساختمان و معرفی هویت آن نقش دارد، نمای آن است و همینطور ناهماهنگ بودن نما با ساختمانهای اطرافش تنها موجب ایجاد بینظمی در بافت شهر شده و باید به این نکته توجه ویژه کرد.
3. نازککاری:
این مرحله شامل عملیاتی جهت زیباسازی نهایی فضاهای داخلی یک ساختمان و آماده کردن آن برای سکونت افراد میشود. کارهایی مانند، عایقکاری، سنگکاری، نصب کابینتها، رنگ دیوارها و سقف، نصب در و پنجرهها همگی جزو آخرین مراحل ساختمانسازی به حساب میآیند.
خدمات ساخت و ساز
وقتی قرار است همهچیزی دربارهی مراحل ساختمان سازی را مورد بررسی قرار دهیم، بنابراین مهم است که خدمات ساخت و ساز را از طراحی تا بهسازی ساختمانها مورد بررسی قرار داد.
ساختمانها بهعنوان یکی از اصلیترین عوامل برای تأثیرگذاری بر زندگی انسانها، با پیشرفت فناوری و تکنولوژی و با امکانات و خدمات شگفتانگیز، طراحی و ساخته میشوند که علاوهبر رفاه و آسایش مالکان، به جامعهی اطراف نیز خدمات متنوعی را ارائه میدهند.
1. طراحی ساختمان:
طراحی ساختمان از ابتدای فرآیند ساختوساز، از شاخصترین مراحل ساختمانسازی محسوب میشود که در این مرحله، معماران با توجه به نیازهای مالکان، قوانین و مقررات شهرداری و همچنین جنبههای زیباییشناسی، یک طرح کلی برای ساختمان ارائه میدهند. در این طرح، باید به جزئیاتی نظیر تعداد و اندازه اتاقها، محل قرارگیری پنجرهها و درها، نوع و جنس دیوارها و کفها و … توجه شود.
2. اجرای ساختمان:
پس از طراحی، مرحلهی بعدی ساخت ساختمان است. در این مرحله از مراحل ساختمانسازی، با توجه به طراحی نقشههای اجرایی، سازندگان ساختمان را به صورت دقیق و با دقت بالا اجرا میکنند. همچنین در این مرحله، درنظر داشتن نکاتی دربارهی اجرای صحیح دیوارها، پوشش دادن کفها و دیوارها با مصالح مختلف و … بسیار حائزاهمیت است.
3. حفاظت ساختمان:
بعد از ساخت، حفاظت ساختمان از عوامل خارجی مانند باد، باران، آفتاب و … یکی از مهمترین مراحل است. در این مرحله، با استفاده از روشهای مختلف نظیر استفاده از پوششهای مختلف برای دیوارها و کفها با مصالح مقاوم، نصب درها و پنجرههای مقاوم و … ساختمان در برابر عوامل خارجی محافظت میشود.
4. بهسازی ساختمان:
بعد از گذشت زمان، ساختمانها به دلیل عوامل خارجی و همچنین استفادهی طولانیمدت، نیاز به بهسازی دارند. در این مرحله، با توجه به نیازهای جدید مالکان و همچنین جنبههای زیباییشناسی، ساختمان با استفاده از روشهای مختلف نظیر تغییر رنگ دیوارها، تعویض کفها و دیوارها، نصب مصالح جدید و … بهسازی میشود. منظور از بهسازی همان بازسازی و نوسازی خانهها است.
ساختمانها با توجه به نیازهای جامعهی امروزی، باید با خدمات شگفتانگیزی طراحی و ساخته شوند. از طراحی تا حفاظت و بازسازی، هر قدم از مراحل ساختمانسازی، باید با دقت و اصول معماری انجام شود تا ساختمان بهعنوان یک عامل تأثیرگذار در زندگی انسانها و تامین آسایش و رفاه آنها، بتواند نقش خود را ایفا کند.
برآورد هزینههای ساخت ساختمان
برآورد هزینههای ساخت یک ساختمان، یکی از مهمترین مراحل ساختمانسازی محسوب شده که در طراحی و ساخت ساختمانها باید به آن توجه شود. این موضوع برای معماران، مهندسان عمران و سایر افرادی که در صنعت ساختوساز فعالیت میکنند، حائزاهمیت است. ما در این بخش از مقاله، به بررسی روشهای برآورد هزینههای ساخت یک ساختمان میپردازیم و نکاتی را که در این زمینه باید در نظر گرفت، بیان خواهیم کرد.
• روشهای برآورد هزینههای ساخت:
1. روش مستقیم:
در این روش، هزینههای مستقیم ساختمان به صورت جدولی در نظر گرفته میشود و در تمام مراحل ساختمانسازی هزینههای مصالح و تجهیزات، هزینههای نیروی انسانی و هزینههای تجهیزات و ماشینآلات، برای ساخت ساختمان به دقت برآورد میشوند.
2. روش تخمینی:
در این روش، هزینههای ساختمان به صورت تخمینی در نظر گرفته میشود و با استفاده از تجربیات گذشتهی ساخت، هزینههای ساختمان برآورد میشود. این روش برای پروژههای کوچک و متوسط که مراحل ساختمانسازی در آنها پیچیدگی زیادی ندارد، مناسب است.
3. روش مقایسهای:
در این روش، هزینههای ساختمان با ساختمانهای مشابه در منطقه مقایسه میشود و با توجه به ویژگیهای ساختمان، هزینههای ساخت برآورد میشود.
در این روش، هزینههای ساختمان با ساختمانهای مشابه در منطقه مقایسه میشود و با توجه به ویژگیهای ساختمان، هزینههای ساخت برآورد میشود.
• نکاتی که در برآورد هزینههای ساخت در مراحل ساختمانسازی باید در نظر گرفت:
1. نوع ساختمان:
نوع ساختمان، از جمله عوامل مهم در برآورد هزینههای ساخت است. ساختمانهای بلند، ساختمانهای صنعتی و ساختمانهای مسکونی، هزینههای متفاوتی دارند.
2. مصالح ساختمانی:
نوع مصالح و متریال ساختمانی، از جمله عوامل مهم در برآورد هزینههای ساخت است. استفاده از متریال با کیفیت بالا، هزینههای ساخت را در مراحل ساختمانسازی افزایش میدهد.
3. محل ساخت:
محل ساخت نیز تأثیر زیادی بر هزینههای ساخت دارد. هزینههای ساخت در مناطق شهری و روستایی، متفاوت است.
4. نیروی انسانی:
نیروی انسانی یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار در پروژههای عمرانی محسوب میشود که به دلیل کم توجهی و هزینهی پایینی که برای نیروی انسانی نسبت به دیگر عوامل ساختوساز در نظر گرفته میشود، مدیریت صحیح در این زمینه وجود ندارد، در صورتی که بهبود برنامهریزی در خصوص منابع انسانی، باعث رشد چشمگیری در پروژهها شده و هزینههای نیروی انسانی، از جمله عوامل مهم در برآورد هزینههای ساخت است. نیروی کار متخصص و با تجربه بالا، هزینههای ساخت را نیز افزایش میدهد. البته باید بدانید گران بودن طراحی و اجرا در پروژههای ساختوساز، لزوما نشاندهندهی کیفیت خوب کار آن تیم نیست.
5. زمان ساخت:
زمان ساخت نیز تأثیر زیادی بر هزینههای ساخت دارد. ساختمانهایی که در مدت زمان کوتاهی ساخته میشوند، هزینههای ساخت بیشتری دارند.
و در نهایت، برای برآورد دقیقتر هزینههای ساختوساز باید بدانیم که حدود 40 درصد از بودجهی اصلی به هزینههای زیرساختی، شامل اجرای فونداسیون، ساخت اسکلت ساختمان، دیوارچینی و ساخت در و پنجرهها اختصاص پیدا میکند. بنابراین هزینههای زیرساختی، اصلیترین هزینههایی هستند که در طول مراحل ساختمانسازی باید پرداخت کرد.
• تاثیر لوکیشن بر هزینههای ساخت ساختمان:
لوکیشن یکی از عوامل مهم در تعیین هزینهی ساخت یک ساختمان است. موقعیت جغرافیایی ساختمان، فاصله از خدمات عمومی، دسترسی به خطوط حمل و نقل، نزدیکی به مراکز تجاری و مراکز شهری، ارتفاع از سطح دریا و شرایط آب و هوایی از جمله عواملی هستند که بر هزینهی ساخت تاثیرگذار هستند. برای مثال، ساختمانی که در مرکز شهر و در نزدیکی به خدمات عمومی و مراکز تجاری قرار دارد، هزینهی بالاتری نسبت به ساختمانی دارد که در مناطق دور از شهر و دور از خدمات عمومی قرار دارد. همچنین، ساختمانهایی که در مناطق با شرایط آب و هوایی سخت و نامساعد قرار دارند، نیاز به مصالح با کیفیت بیشتر و هزینهی بیشتری برای ساخت دارند. علاوهبر این، لوکیشن ساختمان میتواند تاثیرگذار بر هزینهی نگهداری و تعمیرات آیندهی ساختمان باشد. ساختمانهایی که در مناطق با شرایط آب و هوایی نامساعد قرار دارند، نیاز به تعمیرات و نگهداری بیشتری دارند که هزینهی بالاتری را به دنبال دارد.
بهطور کلی، لوکیشن ساختمان یکی از عوامل مهم در تعیین هزینهی ساخت آن است که در طراحی و ساخت ساختمان باید به آن توجه شود.
نتیجهگیری
در این مقاله با همه چیزی که دربارهی مراحل ساختمانسازی باید میدانستیم، آشنا شدیم و با مطالعهی آن دریافتیم که برای ساخت یک ساختمان طبق اصول و قواعد خاصی باید پیش برویم. بنابراین جهت شروع پروژهی ساختوساز، ابتدا باید به فکر فراهم کردن زمین مورد نظر، طبق موقعیت مکانی مدنظر، متناسب با بودجهای که داریم باشیم. سپس به مرحلهی کمک گرفتن از تیم مهندسی، تهیهی نقشههای دقیق ساختمان و سازه، گرفتن مجوزهای لازم جهت ساختوساز میرسیم، در این مرحله ما به آغاز راه ساخت پروژه رسیدهایم و پس از آن میتوانیم طبق مراحل دقیق و در نظر گرفتن ضوابط، پروژه را به نتیجهی دلخواه برسانیم. بنابراین ما در ادامه بهطور مختصر مراحل صفر تا صد ساختمانسازی را برای شما آوردهایم:
- آمادهسازی زمین برای اجرای مراحل ساختمانسازی
- پیاده کردن نقشهی طراحی فونداسیون ساختمان روی زمین
- گود برداری زمین طبق محاسبات دقیق
- قالببندی فونداسیون
- بتنریزی پی و اجرای آرماتوربندی
- اجرای ستونها و سقف ساختمان
- دیوارچینی و اجرای تاسیسات الکتریکی و مکانیکی
- کفسازی طبقات و نصب در و پنجرهها
- گچکاری و نازککاریهای نهایی ساختمان
- اجرای نمای ساختمان
امیدواریم با مطالب نوشتهشده در مقالهی همه چیز دربارهی مراحل ساختمانسازی توانسته باشیم شما را به پاسخ سوالهایتان برسانیم. همچنین از اینکه تا پایان همراه ما بودید، تشکر میکنیم. اگر به نظر شما به بخش خاصی مرتبط با موضوع در متن مقاله اشاره نشده، برای ما بنویسید تا در مطالب دیگر به آن بپردازیم.