طراحی داخلی سرویس بهداشتی یکی از جنبه‌های حیاتی در صنعت معماری و طراحی داخلی است که تأثیر زیادی بر راحتی و بهداشت افراد در فضاهای عمومی دارد. سرویس بهداشتی، به‌عنوان یکی از مکمل‌های ضروری هر فضای عمومی، نقش حیاتی در ارائه‌ی خدمات بهداشتی در محیط کار و زندگی افراد ایفا می‌کند.
در گذشته، سرویس بهداشتی به‌عنوان یک عنصر عملکردی در فضاهای عمومی، کمتر مورد توجه طراحان و معماران قرار می‌گرفت. اما با پیشرفت فناوری و تغییر در نگرش اجتماعی نسبت به بهداشت و آرامش، توجه بیشتری به طراحی بهینه و جذاب سرویس‌های بهداشتی معطوف شده است. امروزه، سرویس بهداشتی به‌عنوان یکی از نمادهای طراحی نوآورانه در فضاهای عمومی در نظر گرفته می‌شود.
ما درادامه، به بررسی اصول و روش‌های طراحی داخلی سرویس بهداشتی می‌پردازیم. هدف اصلی این مقاله، ارائه راهنمایی‌ها و نکات کاربردی در طراحی زیبا و کارآمد سرویس بهداشتی است.
همان‌طور که گفته شد، طراحی صحیح و مناسب سرویس بهداشتی، علاوه‌بر افزایش کیفیت زندگی کاربران، به بهبود سلامت و بهداشت آنها نیز کمک می‌کند. طراحی داخلی سرویس بهداشتی باید بر اصولی مبتنی بر بهداشت، راحتی، استفاده‌ی بهینه از فضا و زیبایی تمرکز کند. در زیر به برخی اصول طراحی داخلی سرویس بهداشتی اشاره می‌کنیم:
بهینه‌سازی استفاده از فضا: مهم‌ترین اصل در طراحی سرویس بهداشتی، استفاده‌ی بهینه از فضا است. برنامه‌ریزی درست برای جاگذاری تجهیزات بهداشتی، ایجاد دسترسی مناسب و حفظ حریم شخصی کاربران، بهبود کارایی و راحتی کاربران را فراهم می‌کند.
نورپردازی مناسب: نورپردازی مناسب می‌تواند باعث خاص‌شدن فضا و احساس گرمی بیشتر شود. استفاده از نورهای طبیعی به‌همراه نورهای مصنوعی مناسب، باعث زیبا شدنِ فضا می‌شود و احساس پاکی و بهداشت را تقویت می‌کند. البته در اکثر مواقع در طراحی داخلی با محدودیت نور طبیعی روبه‌رو هستیم و باتوجه به اولویت‌های طراحی، سرویس بهداشتی جزء آخرین مکان‌هایی است که به اصطلاح به آن نور طبیعی داده می‌شود. اما باید در نظر داشت که در صورت امکان، با در نظر گرفتن نور طبیعی برای سرویس بهداشتی، خلاقیت و جسارت را به طرحمان افزوده‌ایم. نورپردازی سرویس‌های بهداشتی این روزها بسیار مورد استقبال قرار گرفته است و بابت اهمیت این موضوع در طراحی مدرن، در ادامه بیشتر راجع‌به این مسئله توضیح خواهیم داد.
استفاده از مصالح مقاوم در برابر آب و کثیفی: در طراحی داخلی سرویس بهداشتی، استفاده از مصالح و وسایلی که قابل شست‌وشو و ضدباکتریال هستند، بسیار مهم است. سطوحی که در تماس با آنها هستیم، مانند دیوارها، کف‌ها و وسایل بهداشتی، باید از متریالی ساخته شوند که در برابر شست‌و‌شوی مداوم و رشد باکتری‌ها مقاوم باشند.
تهویه‌ی هوا مناسب: سیستم تهویه‌ی هوا در سرویس بهداشتی باید برای تأمین هوای تازه و بهداشتی در فضا به‌کار گرفته شود. تهویه‌ی مناسب به کاهش رطوبت، بوهای نامطبوع و آلودگی هوا کمک می‌کند و برای حفظ هوای تمیز و سالم در سرویس بهداشتی ضروری است. استفاده از سیستم‌های تهویه‌ی مکانیکی و فیلتراسیون هوا می‌تواند بهبود قابل توجهی در کیفیت هوا و بهداشت فضا به ارمغان بیاورد. همچینین برای مطبوع‌تر شدن فضا می‌توان از بوگیرهای عطری مخصوص سرویس بهداشتی موجود در بازار استفاده کرد.
رعایت حریم شخصی و آسایش کاربران: در طراحی داخلی سرویس بهداشتی، راحتی و آسایش کاربران باید در نظر گرفته شود. ایجاد فضاهای مناسب برای قرار دادن وسایل بهداشتی، فضاهای مستقل و حفظ حریم شخصی کاربران می‌تواند به راحتی و ارتباط مثبت برقرار کردن ساکنین با محیط کمک کند.
استفاده از فناوری‌های پیشرفته: بهره‌برداری از فناوری‌های پیشرفته در طراحی داخلی سرویس بهداشتی می‌تواند عملکرد و کارایی را بهبود بخشد. مثال‌هایی از این فناوری‌ها شامل: شیرالات هوشمند، دست خشک‌کن، سیستم‌های تصفیه هوا و کنترل هوشمند دما و رطوبت و… هستند.
زیبا و جذاب شدن سرویس بهداشتی: در طراحی داخلی سرویس بهداشتی باید به زیبایی و جذابیت فضا توجه شود. استفاده از طرح‌های منحصر‌به فرد، مصالح و وسایل با کیفیت، رنگ‌ها و الگوهای جذاب می‌تواند تجربه و احساس خوبی را در افراد ایجاد کند
در نهایت، طراحی داخلی سرویس بهداشتی باید با توجه به مقررات و استانداردهای بهداشتی و ایمنی مربوطه صورت گیرد. رعایت این استانداردها به تأمین بهداشت و سلامت کاربران و جامعه کمک می‌کند. معماران و طراحان داخلی باید با مراجعه به استانداردها و ضوابط بهداشتی، طراحی خود را به منظور حفظ بهداشت و سلامت کاربران بهبود بخشند.
طراحی داخلی تجاری باعث ایجاد ارتباط مؤثر با مشتری‌های، جلب توجه آنها، افزایش رضایتمندی و اعتمادشان، و در نهایت، افزایش فروش و سودآوری برای کسب‌وکار می‌شود.
روشویی سرویس بهداشتی:
انتخاب مدل روشویی بر کیفیت ظاهری کار شما تاثیرگذار است. روشویی‌ها در سه مدل مختلف در بازار وجود دارند: پایه‌دار، دیواری و روکابینتی که هرکدام رنگ و متریال مختلفی دارد که باتوجه به دکوراسیون داخلی سرویس بهداشتی خود، رنگ، جنس و مدل آن را انتخاب کنید.
کمد و شلف در داخل سرویس بهداشتی:
استفاد از کمد و شلف در طراحی داخلی سرویس بهداشتی بسیار اهمیت دارد. این مسئله در این حد پراهمیت است که ما می‌گوییم حتی اگر فضای داخلی بزرگی هم ندارید، تا حد ممکن از شلف و کمد استفاده کنید. چون علاوه‌بر زیبایی، باعث استفاده‌ی بهینه از فضا می‌شوند و می‌توان وسایل شوینده و بهداشتی را مرتب داخل آنها قرار داد.
کاشی‌های سرویس بهداشتی:
در انتخاب کاشی، موارد زیر را حتماً در نظر بگیرید:
توجه به اندازه‌ی کاشی و سرامیک و انتخاب آنها بر اساس اندازه و فضای موجود سرویس شما.
حفظ تعادل در استفاده از انواع کاشی و سرامیک، به‌ویژه در طراحی سرویس بهداشتی با فضای محدود، از استفاده‌ی بیش از سه مدل کاشی خودداری کنید.
در نظر داشته باشید که بافت و طرح کاشی نقش مهمی در ظاهر فضا ایفا می‌کند. هرچند کاشی‌های براق و صیقلی آسان‌تر قابل نظافت هستند، اما خطر لیز خوردگی در آنها نیز بیشتر است.
برای کف و سقف از رنگ‌های خنثی استفاده کنید. رنگ‌های غیرخنثی باعث جلب توجه می‌شوند و باعث می‌شود که سایر دکوراسیون سرویس بهداشتی دیده نشود. البته لازم به ذکر است که همه چی در نهایت به نوع طراحی فضای سرویس بهداشتی شما بستگی دارد.
برای طراحی داخلی سرویس بهداشتی مراحل مختلفی تعریف می‌شود که در اجرای مراحل طراحی باید رعایت شوند. در زیر توضیحی اجمالی درباره‌ی هریک از این مراحل آورده شده است:
برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی: در این مرحله، نیازهای طراحی داخلی سرویس بهداشتی مشخص می‌شوند و برنامه‌ریزی مفصلی برای طراحی و اجرای آن صورت می‌گیرد. همچنین، بودجه‌بندی نیز انجام می‌شود تا منابع مالی برای اجرای طرح در نظر گرفته شود.
انتخاب متخصصین و کارشناسان: در این مرحله، متخصصین و کارشناسان مورد نیاز برای طراحی داخلی سرویس بهداشتی انتخاب می‌شوند. این افراد باید تجربه و دانش کافی در زمینه‌ی طراحی، مسائل بهداشتی، اجرای فضاهای داخلی و تأسیسات ساختمانی داشته باشند.
نظارت بر اجرا و کیفیت کار: در این مرحله، نظارت بر اجرای طرح طراحی داخلی سرویس بهداشتی انجام می‌شود. تضمین کیفیت اجرای طرح، رعایت استانداردها، مقررات بهداشتی، نظارت دقیق بر فرآیند اجرا و کنترل کیفیت کار از جمله اقدامات اصلی در این مرحله است.
این مراحل مهم در اجرای طراحی داخلی سرویس بهداشتی باید به ترتیب انجام شوند و هر یک از این مراحل به نوبه‌ی خود در فرآیند کامل طراحی داخلی سرویس بهداشتی نقش مهمی دارند.
ایده‌های خلاقانه برای طراحی داخلی سرویس بهداشتی می‌توانند بهبود و تحولی برای فضاهای بهداشتی ایجاد کنند و تجربه‌ی کاربری را بهبود بخشند. در زیر به توضیح این ایده‌ها و کاربردهای آنها در طراحی داخلی سرویس بهداشتی می‌پردازیم :
الگوها و تکسچرهای مناسب سرویس بهداشتی: استفاده از الگوها و تکسچرهای جذاب در طراحی داخلی سرویس بهداشتی می‌تواند جذابیت و زیبایی بصری را افزایش دهد. الگوها و تکسچرها را می‌توان به‌عنوان جلوه‌ی بصری در دیوارها، کف‌پوش‌ها و وسایل استفاده کرد و توسط آنها فضا را مطلوب‌تر کنیم.
استفاده از گل و گیاه طبیعی در سرویس بهداشتی: ایجاد دیوار سبز و استفاده از گیاهان در طراحی داخلی سرویس بهداشتی می‌تواند احساس آرامش را برای کاربران فراهم کند. استفاده از گلدان‌ها و دیوارهای سبز در فضاهای بهداشتی می‌تواند محیطی طبیعی و آرام را فراهم کند و بر شادابی و تمیزی هوای داخلی تأثیر بگذارد.
استفاده از آینه‌ها و شیشه‌های رنگی: استفاده از آینه‌ها و شیشه‌های رنگی به طراحی داخلی سرویس بهداشتی جذابیت می‌بخشند. آینه‌ها می‌توانند جلوه‌ای بصری برای فضا ایجاد کنند و احساس انسجام و بزرگ‌تر شدن فضا را به کاربران القا کنند. همچنین با انعکاس نور محیط، روشنایی را هم در فضا افزایش می‌دهند.
ترکیب‌های جذاب رنگی در طراحی سرویس‌های بهداشتی: استفاده از ترکیب‌های جذاب رنگی در طراحی داخلی سرویس بهداشتی می‌تواند جلوه‌ای زنده و پویا به فضا ببخشد.
در ادامه همان طور که وعده داده بودیم به توضیح یک ایده‌ی بسیار مهم برای طراحی داخلی سرویس بهداشتی می‌پردازیم:
نورپردازی مناسب در طراحی داخلی سرویس بهداشتی می‌تواند تأثیر قابل توجهی در ایجاد اتمسفر مطلوب داشته باشد. استفاده از روش‌های خلاقانه مانند نورپردازی دیوارها و سقف و همچنین تفکیک کاربری ها (مثل تفکیک روشویی از سرویس فرنگی) به کمک نورپردازی از جمله کارهای خلاقانه‌ای هست که می‌تون انجام داد.
در فضای کوچکی مانند سرویس بهداشتی، می‌توان با استفاده‌ی حساب شده از نورپردازی، فضا را جذاب و منحصربهفرد کرد. به‌عنوان مثال: به‌جای استفاده از یک چراغ ساده و کوچک برای روشنایی، با استفاده از منابع متنوع، جلوه‌های مختلفی از نور را ایجاد کنیم. در این راستا، می‌توان از انواع نورپردازی مانند نور محیطی، تاکیدی و کاربردی بهره برد.
طراحی داخلی سرویس بهداشتی به سبک مدرن، به کاربردی‌ترین و زیباترین شکل طراحی در فضاهای بهداشتی می‌پردازد. این نوع طراحی با تمرکز بر استفاده از فناوری‌های نوین، استفاده بهینه از فضا، ارائه راحتی و آسایش برای کاربران و ایجاد جلوه‌ای شیک و مدرن، از سایر سبک‌ها متمایز می‌شود. در زیر به برخی از ویژگی‌ها و مولفه‌های طراحی داخلی مدرن سرویس بهداشتی پرداخته می‌شود:
استفاده از مصالح و تکنولوژی‌های نوین: در طراحی داخلی مدرن سرویس بهداشتی از مصالح و تکنولوژی‌های پیشرفته و نوآورانه استفاده می‌شود. مثلاً استفاده از سرامیک‌های ضدباکتریال و مقاوم در برابر آب و رطوبت، سیستم‌های خودکار فاضلاب و آب، دستگیره‌های هوشمند و سایر تجهیزات با فناوری‌های پیشرفته، استفاده از سیستم‌های هوشمند در کنترل دما و رطوبت، نورپردازی و موسیقی، سیستم‌های خودکار در نظافت و بهداشت و حتی سیستم‌های هوشمند برای کنترل و نظارت بر مصرف آب و انرژی. استفاده از این فناوری‌ها، علاوه‌بر افزایش راحتی کاربران، بهداشت محیطی را نیز به همراه دارند همچنین، به بهبود بهره‌وری و صرفه‌جویی در مصرف منابع نیز کمک می‌کند.
طراحی ساده سرویس‌های بهداشتی: طراحی داخلی مدرن سرویس بهداشتی به طراحی ساده و مینیمالیستی تمایل دارد. استفاده از خطوط ساده، رنگ‌های متناسب فضاهای بیرونی که با مقدار و شدت مناسبی ترکیب شده‌اند، جلوه‌ای مدرن و آرام را به فضا می‌بخشند.
روشنایی مناسب و نورپردازی مدرن: در طراحی مدرن سرویس بهداشتی از نورپردازی بسیار استفاده می‌شود. استفاده از نورهای طبیعی و مصنوعی درست، با توجه به امکانات موجود، از جنبه‌های سبک مدرن محسوب می‌شود.
فضاهای باز و فضای سبز: طراحی داخلی مدرن سرویس بهداشتی تا حد امکان از فضاهای باز و فضای سبز استفاده می‌کند. ایجاد فضاهایی با چشم‌انداز طبیعی و قابلیت دسترسی به نور خورشید و هوای تازه، احساس آرامش و راحتی را برای کاربران ایجاد می‌کند. برای مثال، در صورت امکان، چشم‌اندازی به فضای سبز خارج از ساختمان، باغچه‌ای داخلی یا فضایی با گیاهان زیبا و خوش‌بو قرار داده می‌شود.
طراحی منحصر‌به فرد سرویس بهداشتی: طراحی داخلی مدرن سرویس بهداشتی تمرکز زیادی بر جلوه‌ی هنری و منحصربهفرد دارد. استفاده از طرح‌ها و الگوهای هنری و نقاشی، مجسمه‌ها و اشیاء تزئینی، به فضای بهداشتی جلوه‌ای ویژه می‌بخشد.
توجه به جزئیات و فرآیندهای بهداشتی: در طراحی مدرن سرویس بهداشتی، توجه به جزئیات و فرآیندهای بهداشتی بسیار مهم است. باید به محل‌های شست‌وشو و ضدعفونی، مصالح ضدباکتریال با قابلیت تمیزشدنِ سریع، محصولات بهداشتی با کیفیت و ایجاد فضاهایی که رعایت بهداشت فردی و عمومی را تسهیل کنند، فکر کرد و در طراحمان در نظر بگیریم.
رعایت مسائل پایداری و محیط زیست در طراحی داخلی سرویس بهداشتی: در طراحی داخلی مدرن سرویس بهداشتی تا حد امکان باید به مفهوم سازگاری با محیط زیست توجه شود. استفاده از مصنوعات بازیافتی، کاهش استفاده از مواد آلاینده و مضر، استفاده بهینه از انرژی و منابع طبیعی و ایجاد فضاهایی با کیفیت هوای مناسب از جمله مولفه‌های طراحی پایدارسرویس بهداشتی‌های مدرن به‌حساب می‌آیند.
j
این فضاها باید امکانات و تجهیزات لازم را در اختیار کاربران قرار دهند تا بهداشت، راحتی و امنیت آنها را تضمین کنند. سرویس بهداشتی، جزئی از یک طراحی است که در تمام مکان‌های عمومی باید وجود داشته باشد؛ و باتوجه به وسعت و کاربری آن مکان عمومی طراحی و اجرا می‌شود. به دلیل اینکه افراد زیادی به سرویس‌های بهداشتی عمومی مراجعه می‌کنند این فضاها باید تمیز و بهداشتی باشند و با در نظر گرفتن میزان استفاده‌ی کاربران برنامه‌ای برای نظافت ساعتی و یا روزانه‌ی این واحدها تهیه شود. مکان‌های عمومی که امکان دارد ما ساعاتی را در آنجا بگذرانیم و نیاز به سرویس بهداشتی داشته باشیم عبارت‌اند از:
معمولاً، طراحان و سازندگان از طراحی سرویس بهداشتی چشم‌پوشی می‌کنند و در بیشتر مواقع، سرویس بهداشتی به‌عنوان یکی از بخش‌های بی‌اهمیت خانه در نظر گرفته و در فرآیند طراحی داخلی کمتر به آن توجه می‌شود. با این حال، همین بخش‌های کوچک طراحی، کل فضای خانه را شکل می‌دهند و سرویس بهداشتی نیز نباید از آن مستثنی باشد. در نهایت به‌طور کلی در نظر داشته باشید که در طراحی داخلی سرویس بهداشتی علاوه‌بر زیبایی، بهداشت و نظافت، عایق‌سازی و اصول دیگر طراحی مواردی هستند که اهمیت بسیاری دارند و این نکته‌ها باید در همه‌ی مراحل طراحی، از جمله انتخاب متریال، اکسسوری، جانمایی‌ها و… لحاظ شود.
اگر از طراحی قدیمی سرویس بهداشتی خود خسته شده‌اید و قصد دارید تغییرات اساسی در طراحی آن ایجاد کنید، با خواندن این مقاله می‌توانید به یک دید کلی برسید و تصمیم خود را بگیرید. اما بهتر است پیش از شروع کار با متخصصین این حوزه مشورت کنید. ما در اینجیر به سوالات و ابهامات شما پاسخ خواهیم داد.
