طراحی اماکن ورزشی این روزها باتوجهبه زندگی صنعتی و رشد تکنولوژیهای مضر، به یکی از ضروریات جامعه تبدیل شده است. افراد برای افزایش سلامتی جسمی و روحی خود به فضاهایی برای تخلیهی انرژی و تضمین سلامت روان خود احتیاج دارند؛ ازاینرو اماکن ورزشی به یکی از مهمترین کاربریهای درونشهری مبدل گشته است که نقشی اساسی در بهبود کیفیت زندگی و رشد معیارهای زندگی سالم دارند. طراحی اماکن ورزشی بهصورت تخصصی و اصولی سبب امنیت روان جامعه شده و از طرفی نیز، بهعنوان یک منبع درآمد بسیار خوب برای کارفرمای خصوصی یا دولتی محسوب میشود. اماکن ورزشی به فراخور نیاز و سطح طراحی، در مقیاسهای گوناگون برای هر نوع ورزشی وجود دارند؛ از استادیومهای ورزشی با ظرفیت چندصدهزارنفری گرفته تا سالنهای ورزشی محلات. اماکن ورزشی، فضاهای شگفتانگیزی هستند که با یک طرح منحصربهفرد میتوانند به یک اثر فاخر درونشهری تبدیل شوند؛ حتی در طول تاریخ، شاهد اثربخشی اماکن ورزشی در شکلگیری شهرها بودهایم. طراحی اماکن ورزشی در برخی از نقاط سبب ایجاد یک بنای شاخص در منظر شهری شده است و به رشد ورزشی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی یک شهر یا کشور بینجامد. طراحی اماکن ورزشی نیز همانند طراحی دیگر کاربریها و فضاها دارای اصول و ضوابط مخصوص به خود است که در ادامه به آنها اشاره میکنیم و شما را تا طراحی اماکن ورزشی مطلوب و منحصربهفرد همراهی میکنیم.
اماکن ورزشی در واقع به فضاها و کاربریهای گفته میشود که تمامی عناصر موردنیاز، مانند قسمت مسکونی، تجاری، فراغت، ورزش و حتی خردهفروشی را در خود جای میدهد. در کنار این بخشها، خدمات و زیرساختهای دیگر نیز از المانهای تشکیلدهندهی اماکن ورزشی هستند.
اقلیم از جنبههای مختلفی در طراحی اماکن ورزشی اثرگذار است که در ادامه به آنها میپردازیم.
درنظرگرفتن اقلیم از مهمترین فاکتورهای هر طراحی معماری است که طراحی اماکن ورزشی بهشدت به این عامل وابسته است. تفکر دررابطهبا محل احداث اماکن ورزشی بسته به اقلیم منطقه، از اولین موضوعاتی است که باید مدنظر طراح قرار بگیرد. اگر به تاریخ سری بزنیم خواهیم دید که موقعیت استقرار اماکن ورزشی کاملاً سنجیده میشده است؛ مثلاً در تمدن آتن، استادیومهای ورزشی را در خارج از شهر میساختند یا در تمدن اسپارت، ژیمنازیوم را در کنار آبهای روان و رودخانهها میساختند تا ورزشکاران بهراحتی به آب دسترسی داشته باشند. اینها همه نمونههایی از توجه گذشتگان به اقلیم در طراحی اماکن ورزشی است.
برای درنظرگرفتن شرایط چگونگی استقرار اماکن ورزشی باید به نکات زیر توجه کافی را داشت.
در انتخاب زمین به فاکتورهای متعددی مثل قابلیت زمین در دفع یا جذب آب باران و برف، امکان گسترش ورزشگاه، امکان ایجاد تغییر یا تبدیل بنای ورزشگاه در آینده، دسترسی زمین از لحاظ پیاده و سواره، سهولت دسترسی به تأسیسات زیربنایی مانند آب، برق، فاضلاب، تلفن و گاز و در نهایت هماهنگی زمین با سیستم حملونقل عمومی و خصوصی باید توجه کرد.
در تعیین محل احداث بنا به عوارض طبیعی و مصنوعی توجه ویژهای داشته باشید. موانع طبیعی مانند کوه، دریا، رودخانه و غیره جلوی توسعه بنا را در آینده میگیرند در تعیین محل ورود و خروج نیز محدودیت ایجاد میکنند.
چند نمونه از عوامل طبیعی که در انتخاب زمین ورزشگاه نقش تعیین کننده دارند شامل خاک، توپوگرافی، جهتگیری و گونههای گیاهی هستند.
انجام مطالعه روی خاک به کسب اطلاعات مفید در رابطه با توان بالقوهی خاک و مکانیک آن میانجامد.
توپوگرافی هم از پستی و بلندیهای زمین صحبت میکند و جهتگیری، به جهت استقرار بنا برای دریافت بهینهی انرژیهای طبیعی اشاره دارد.
گونههای گیاهی نیز در عواملی مثل سایهاندازی، تنظیم رطوبت محیط و هدایت بادها مؤثر هستند.
عواملی مانند آفتاب، باد و بارندگی از فاکتورهای آبوهوایی تعیینکننده هستند.
آفتاب نقش تعیینکنندهای در ایجاد فضاهای سرپوشیده و روباز دارد؛ مثلاً در شهرهایی مثل بندرعباس یا سیستان و بلوچستان که آبوهوای گرم و مرطوب دارند، طراحی اماکن ورزشی باید بهصورت سرپوشیده باشد.
در تعیین اهمیت نقش باد در طراحی اماکن ورزشی، میتوان شهری مانند منجیل در استان گیلان را مثال زد که تقریباً در تمام سال بادهای شدیدی در آن میوزد؛ بالتبع طراحی اماکن ورزشی با سقف پوشیده بازهم گزینهی معقولتری به نظر میرسد.
بارندگی نیز میتواند روی طراحی سقف ورزشگاهها اثر بگذارد؛ بهاینترتیب که در شهرهایی مانند رشت، بابلسر، بندر انزلی و گرگان که بارشهای فراوانی دارند، طراحی اماکن ورزشی سرپوشیده در اولویت است.
عوامل مصنوعی که باز به اقلیم برمیگردند، نقش تعیینکنندهای در طراحی اماکن ورزشی دارند. درنظرگرفتن کاربری همسایههای ورزشگاه، یکی از عوامل مصنوعی بسیار حائز اهمیت است؛ چراکه در صورت عدم توجه به همسایگی، ناسازگاریهای احتمالی به وجود میآید و کار ورزشگاه را مختل میکند.
درنظرگرفتن ویژگیهای تاریخی و بناهای شاخص تاریخی که در محل طراحی اماکن ورزشی واقع شدهاند، بسیار مهم است.
انتخاب ورودی و در اصلی اماکن ورزشی، یکی از راهکارهای ایجاد سهولت در رفتوآمد و کنترلهای امنیتی است.
علاوه بر موارد فوقالذکر، مواردی مثل تراکم جمعیت، فرهنگ و اقتصاد در طراحی اماکن ورزشی اهمیت دارند.
در این قسمت سعی داریم ابتدا دربارهی موقعیتهای جغرافیایی کشوری و شهری صحبت کنیم و سپس به سراغ تنوع آبوهوای کشور و سازگاری هر کدام از این مناطق با فعالیتهای ورزشی برویم. دقت کنید که در زمینه جغرافیای شهری، مهمترین نکته در طراحی اماکن ورزشی توجه به همسایگیها و همجواریها است.
منطقهبندی اقلیمی و شرایط آبوهوایی، تأثیر زیادی روی نوع و ابعاد اماکن ورزشی میگذارند؛ بهگونهای که در مناطق گرم و سرد از ورزشگاههای سرپوشیده و در مناطق معتدل از سالنهای روباز استفاده میکنند.
به دلیل تنوع آبوهوایی در کشور ما، همه نوع ورزش اعم از ورزشهای زمستانی و تابستانی در آن امکانپذیر است.
مناطق بیابانی وسیع ایران شامل دشت کویر و دشت لوت است. به دلیل گرمای زیاد هوا و تابش مستقیم آفتاب، سالنهای ورزشی در مناطق نزدیک این بیابانها بهصورت سرپوشیده با سیستم تنظیم دما و رطوبت مکانیکی طراحی میشوند.
طراحی استخر سرپوشیده در کنار این سالنهای ورزشی، در فصول گرم سال بسیار خوشایند است. این در حالی است که بیابان، آبوهوای گرم و خشک داشته باشد؛ اما در استانهایی مانند بوشهر، خوزستان و هرمزگان که آبوهوایی گرم و مرطوب دارند، شرایط اندکی متفاوت است. رطوبت در سالنهای ورزشی سرپوشیده باید بهصورت اصولی کنترل شود.
دررابطهبا مناطق نیمهبیابانی، باید بگوییم که باتوجهبه اعتدال دما و رطوبت فعالیتهای ورزشی در هوای آزاد مرسوم است؛ ازاینرو ورزشگاهها بهصورت روباز طراحی شده و ورزشهای، توپی، تنیس و فوتبال محبوبیت زیادی دارند.
مناطق کوهستانی شامل دو نوع آبوهوای سرد و معتدل میشوند. در مناطق سرد، شاهد برف دائمی هستیم که این فعالیتهای ورزشی روباز را غیرممکن میکند؛ لذا طراحی اماکن ورزشی بهصورت سرپوشیده برای این مناطق نقش اساسی دارد. ورزشهایی مانند تیراندازی، ورزشهای راکتی و توپی رایج هستند.
در مناطق معتدل کوهستانی، به دلیل تعادل دما ورزشگاههای روباز بیشتری وجود دارد. باید دقت کنیم که در مناطق کوهستانی، میتوانیم از ویژگیهای بومی و سطح ارتفاع از سطح دریا استفاده کنیم ورزشهای کوهنوردی، شکار و تیراندازی را رواج دهیم.
در آبوهوای معتدل مرطوب یا معتدل خزری به دلیل رطوبت زیاد امکان فعالیتهای ورزشی در هوای آزاد وجود ندارد؛ اما اگر طراحی اماکن ورزشی بهصورت روباز انجام شود، تأثیر بسزایی در رواج ورزشهایی مانند سوارکاری، تیراندازی، دوومیدانی و ورزشهای دستهجمعی میگذارد. بهعلاوه، به علت همجواری با دریا، ورزشهای آبی امکان رشد زیادی دارند.
موقعیت جغرافیای شهری در طراحی اماکن ورزشی از جهت تأمین بهداشت، رفاه، خدمات و مسائل آموزشی اهمیت دارد. در این راستا، کاربری همجواریهای ورزشگاه و رعایت الگوهای فعالیتی آنها از جهات تناسب و عدم تناسب با ورزشگاه بررسی میشود.
مکانهایی که دارای شرایط همسایگی با ورزشگاهها هستند شامل موارد زیر است.
اماکن ورزشی نباید در کنار اماکن زیر احداث شوند.
فوتسال گسترش زیادی در سراسر جهان دارد و در حال حاضر، بیشتر از ۱۰۰ کشور به این فعالیت علاقمندند. زمین فوتسال به شکل مستطیل است و مسابقات بینالمللی مربوطه آن روی کفپوشهای چوبی که حرکت توپ را کنترل میکنند، انجام میگیرد. همچنین، فوتسال را میتوان روی چمن مصنوعی نیز انجام داد؛ اما دقت داشته باشید که بههیچعنوان این ورزش روی بتن و آسفالت انجام نمیگیرد.
طول: ۴۰ متر
عرض: ۲۰ متر
ارتفاع مناسب: ۱۲/۵ متر
ابعاد و اندازهی دروازه:
عرض دهانه: ۳ متر
عمق: ۱ متر
ارتفاع: ۲ متر
برای ورزش هندبال نیز ابعاد و مشخصات مثل فوتسال است.
دروازهها باید دارای دستگاه تثبیتکننده باشند و گاهی دستی باشند. محوطهی جریمه را با ربع دایرههایی با شعاع ۶ متر طراحی کنید که بخش بالای هر ربع دایره یک خط ۳/۱۶ متری کشیده شود و موازی با خط دروازه باشد.
قوس کرنر یک ربع دایره با شعاع ۲۵ سانتیمتر است که به درون زمین کشیده شده است.
منطقهی تعویض طولی برابر با ۵ متر دارد و در مقابل نیمکت گروه مجهزها قرار گرفته است؛ هر دو انتهای منطقهی تعویض با خطی به طول ۸۰ سانتیمتر و عرض ۸ سانتیمتر تعیین شده است که ۶۰ سانتیمتر آن داخل زمین و ۴۰ سانتیمتر آن در خارج از آن قرار گرفته است.
طول: ۲۸ متر
عرض: ۱۵ متر
ارتفاع: ۷ متر
بازی والیبال که توسط دو تیم ۶ نفره انجام میشود و با عبوردادن توپ از روی گشت و نشاندن آن روی زمین حریف امتیاز داده میشود، دارای ابعاد و اندازههای استاندارد خاص خود است.
طول زمین: ۱۸ متر
عرض زمین: ۹ متر
ارتفاع حداقلی: ۷ متر
ارتفاع تور آقایان: ۲/۴۳ متر
ارتفاع تور بانوان: ۲/۲۴ متر
طول تور: ۹/۵ متر
خط وسط زمین والیبال، زمین را به دو نیمهی ۹×۹ تقسیم میکند.
خط حمله را به فاصله ۳ متر از خط وسط قرار بدهید. گاهی نیز میتوان این فاصله را ۳/۵ در نظر گرفت.
برای طراحی خط سرویس در هر نیمه با فاصلهی عمودی ۶ اینچ از خط طولی زمین و با یک علامت به فاصلهی ۳ متر از عرض زمین عمل کنید.
تور در بالای خط مرکزی زمین قرار دارد و عرضی معادل با یک متر را دارا است
فضاهای پشتیبانی فضاهایی مثل دفتر مربی، اتاق ناظران، اتاق کمکهای اولیه و اتاق کنترل دوپینگ هستند.
دفتر مربیان باید از لحاظ تهویه و درجه حرارت مثل فضای رختکن باشد؛ اما هیچگونه شیبی در کفسازی وجود نداشته باشد. فضای داخلی دفتر مربیان شامل سرویس بهداشتی و حمام اختصاصی، کمد لباس، میز و صندلی، تلفن و وایتبرد است.
اتاق داوران را نزدیک به رختکن ولی مجزا از آن طراحی کنید. سعی کنید این اتاق دسترسی مستقیم به زمینبازی داشته باشد و محافظت شده باشد.
اتاق داوران باید دارای رختکن مجزا، کمدهای تجهیزات و لباس، صندلی راحتی، تلفن، یخچال و سرویس بهداشتی مخصوص به خود است.
محل قرارگیری اتاق ناظران باید در کنار رختکن تیم و اتاق داوران باشد و با رختکن داوران ارتباط مستقیم داشته باشد. اتاق ناظران باید شامل میز، صندلی، کمد لباس، خطوط تلفن داخلی و خارجی و سرویس بهداشتی باشد.
این اتاق برای درمان موقت بازیکنان و داوران و اشخاص دیگر استفاده میشود.
محل قرارگیری اتاق کمکهای اولیه در نزدیکی رختکن تیم و یا زمین مسابقه است. دقت داشته باشید که در طراحی اتاق کمکهای اولیه دسترسی آسان و مستقیم ماشین اورژانس را در نظر بگیرید. راهروهای منتهی به اتاق اورژانس را عریض طراحی کنید تا صندلی چرخدار و برانکارد بهآسانی از آن رد شوند. عرض مناسب برای راهروهای این قسمت ۱/۲ متر تا ۱/۵ متر است. عرض درها را برابر با نیم متر در نظر بگیرید.
اتاق کنترل دوپینگ شامل فضای انتظار، اتاق کار، سرویس بهداشتی و فضایی برای شستوشوی تجهیزات بهداشتی است. همهی این فضاها باید در کنار یکدیگر جمع شوند و در نزدیکی رختکن سیمها و داوران قرار بگیرند.
تهویهی مناسب و ورود هوای تازه و مطبوع و امکانات مناسب گرمایشی و سرمایشی در این فضا، همانند دیگر فضاهای ورزشگاه، الزامی است. کفپوشها و دیوارپوشها باید قابل تمیزشدن باشند. کف را بههیچعنوان شیبدار طراحی نکنید.
سرویسهای بهداشتی را در مجاور اتاق اصلی کنترل دوپینگ قرار دهید و یک دسترسی اختصاصی برای آن طراحی کنید. حداقل دو سرویس بهداشتی برای این فضا نیاز است. بهعلاوه، فضایی بهعنوان فضای انتظار نیز نیاز است.
وسایل موردنیاز در اتاق کنترل دوپینگ شامل موارد زیر است.
سالنهای بدنسازی به شکل باشگاههای بدنسازی یا بخشی از یک مجموعهی ورزشی بزرگ طراحی میشوند. یک باشگاه بدنسازی در شکلهای زیر طراحی میشود.
بیشتر بخوانید: طراحی داخلی باشگاه بدنسازی
علاوه بر اقلیم و فاکتورهای ذکر شده، پارامترهای مختلفی در طراحی اماکن ورزشی باید مدنظر قرار بگیرند که به شرح موارد زیر هستند.
ظرفیت در واقع به تعداد حداکثر تماشاگران یا ورزشکاران گفته میشود که در یک مکان ورزشی حضور دارند و به ارائهی خدمات به آنها نیاز هست. مثلاً برای یک ورزشگاه ۱۰۰ هزارنفری که باید بهازای این تعداد افراد، صندلی تهیه شود و استانداردهای لازم برای ابعاد صندلیها، مسیر عبور و مرور دسترسیهای سواره و پیاده رعایت شود. ابعاد استاندارد صندلیهای سالنهای ورزشی، ۰/۴۵، ۰/۴و ۰/۵ است.
طراحی ورودی، باجهی فروش بلیت و دروازههای ورود، راهروهای ورودی اصلی، مسیرهای دسترسی به بخش اداری و رختکن، سالن اصلی، بخش اداری و نگهبانی، اتاق استراحت کارکنان و تماشاگران، سرویس بهداشتی که برای هر بخش بهصورت جدا طراحی شده، اتاق درمانی و کمکهای اولیه، رختکن، حمام برای ورزشکاران، انباری وسایل، سالن ریکاوری، اتاق تأسیسات گرمایشی و سرمایشی، اتاق تأسیسات برقی و روشنایی، اتاق داوران، پارکینگ و بسیاری از فضاهای دیگر که هر کدام سرانهی مربوط به خودشان را دارند.
در طراحی اماکن ورزشی باید به مسئله پارکینگ و توقفگاه خودرو توجه ویژهای داشت؛ این امر برای تسهیل وضعیت رفتوآمد است. پارکینگها باید بهصورت عمومی و خصوصی طراحی شوند و باتوجه به وسعت آنها و ظرفیت، طراحی شوند. در طراحی پارکینگ روباز دقت کنید که بهصورت پیوسته با ورزشگاه طراحی شود و با خطوط سایت پلان هماهنگی داشته باشد.
شکل ظاهری نما باید تابع عملکرد ورزشگاه باشد؛ منظور این است که نما طوری طراحی شود که بهگونهای نشاندهندهی کاربری ورزشگاه یا نوع فعالیتی که در آن انجام میشود باشد، در غیر این صورت گویی حجم ورزشگاه به محیط اطراف خود پشت کرده است و فرمی مدرن به وجود نیاورده است.
ورزشگاهها باید دارای سطحی سخت و ارتجاع پذیر باشند که بدون صرف هزینههای زیاد در برابر شرایط بد آبوهوایی، ازدحام جمعیت و خرابکاریهای آگاهانه ایستادگی کنند.
در طراحی اماکن ورزشی به سبک مدرن، فرم تابع عملکرد است؛ اما بهطورکلی نمیتوانیم یک فرم مدون کلی را دررابطهبا طراحی اماکن ورزشی در نظر بگیریم، بلکه طراحی هر ورزشگاهی، بسته به شرایط مختلف، متفاوت است.
دررابطهبا ویژگیهای کفپوشها، درها دیوارها و یا حتی سقف اماکن ورزشی، باید به شرایط و ویژگیهای هرکدام از این موارد در زمان طراحی دقت کنید.
اگر از شما بپرسند که مهمترین قسمت هر فضای ورزشی کجاست، قطعاً جواب شما کفپوشهای آن است که فعالیتهای ورزشی روی آن انجام میشود. فراهم بودن شرایط خوب و کیفیت بالا در کفپوشهای اماکن ورزشی سبب افزایش انرژی و تحرک ورزشکاران بازدهی بیشتر میشود. بااینوصف، کارفرما را متقاعد کنید تا هزینهی بیشتری برای این قسمت در نظر بگیرد.
تعیین نوع کاربری عمدتاً مهمترین قسمت انتخاب کفپوشها است. شناسایی ورزش یا ورزشهایی که قرار است روی کفپوش انجام شود، به شما در تعیین نوع آن کمک میکند. عموماً در طراحی اماکن ورزشی کفپوشهای چندمنظوره که متناسب با چندین رشتهی ورزشی هستند استفاده میشود.
برای تعیین نوع کفپوشها، اولویتبندی کنید؛ این بدین معنی است که ورزشی را که پیشبینی میشود بیشتر انجام شود را در اولویت طراحی قرار دهید.
بعضی از ورزشها روی تشک انجام میشوند. در طراحی اینگونه اماکن ورزشی باید از کفپوشهای تخصصی استفاده شود؛ شمشیربازی، کشتی و ورزشهای رزمی از جملهی این رشتههای ورزشی هستند.
ایمنی کفپوش از عوامل مهم انتخاب آن است. کلمهی ایمنی برای کفپوشها دارای ابعاد گوناگونی مانند مقاومت در برابر آتشسوزی، مسمومیتزایی و آسیبهای جسمی است. علاوه بر این موارد، نباید نور و صدای اضافی را منعکس کنند، مسطح و بدون پستیوبلندی باشند و در مقابل نشست و رطوبت و دمای نامناسب مقاوم باشند.
دیوارهای اماکن ورزشی هم ممکن است باربر باشند و هم میتوان با اسکلتبندی، بار آنها را حذف کرد. آجرنما، قالبهای بتنی مسطح و صفحات چوبی چندلایه برای نمای داخلی اماکن ورزشی استفاده میشوند.
دقت کنید که پسزمینه دارای تضاد نباشد و نور شدید را کنترل کند. بهتر است پنجرههای دیواری و سقفی اضافی را تاحدامکان حذف کنید. برای کنترل نور سطوح بازتابکننده را نیز در نظر بگیرید.
سطوح دیوار در طراحی اماکن ورزشی در ارتفاع بیشتر از ۳ متر باید جاذب صدا باشند. در این ارتفاع، مقاومت در برابر برخورد توپ اجسام دیگر نیز لازم است؛ به این منظور، میتوان از صفحات فشردهی جاذب صدا، صفحات چوبی و قالبهای سیمانی عمودی استفاده کرد.
پیش بینی فضاهایی در میان دیوارها برای کنترل ورود و خروج در مواقع اضطراری ضروری است.
به یاد داشته باشید برای فضاهایی که نیاز به گرمشدن دارند، دیوار را عایقبندی کنید.
بههیچعنوان تأسیسات مکانیکی و برقی بهصورت روکار نباشند و حتماً درون یک داکت قرار بگیرند.
درها و دیوارها با یکدیگر هم سطح باشند دارای لبههای تیز و برنده نباشند. دیوار تا ارتفاع ۲ یا ۳ متری، دارای هیچگونه برآمدگی یا ساییدگی نباشد.
حتماً درهای اضطراری خروج در هنگام آتشسوزی را در فضا تعبیه کنید؛ این درها حتماً باید روبه بیرون باز شوند و مقاوم در برابر آتش باشند. درهای خروج اضطراری را از نوع خودکار بستهشو انتخاب کنید.
درهای انباریها را میتوان بهصورت تاشو یا لغزنده ساخت. در حالت تاشو، درها به سمت بالا جمع میشوند و در حالت لغزنده، روی ریل حرکت میکنند. مقاومت درها و چهارچوبهای آنها، همسطح بودن در و چهارچوبش، محکمبودن درهای آهنی و پیشبینی فضای کافی در بالای درها، از مواردی هستند که در طراحی درهای انباری باید موردتوجه قرار بگیرند.
سقف اماکن ورزشی بهصورت تخت یا شیبدار طراحی میشود. این روزها، در ساخت بام سالنهای ورزشی از اسکلت فولادی استفاده میشود. این سقفها به دو دستهی معلق (کاذب) و نمایان (غیر معلق) تقسیم میشوند که بیشتر سقف نمایان، انتخاب طراحان است.
سقفهای نمایان اقتصادی هستند و نگهداری آنها آسان است. دسترسی به این نوع سقفها آسان است.
سقفهای کاذب سطحی صاف دارند و باعث جذب صدا میشوند، لبهها در اینگونه سقفها حذف شده امکان استفاده از کانالهای توکار فراهم است. اما مشکل بزرگ سقف کاذب، پرهزینه بودن آن است؛ این هزینه شامل نصب هزینههای نگهداری میشود. بهعلاوه، رسیدگی به این سقف دشوار است.
دررابطه با رنگ کفپوشها، دیوارها و سقف اماکن ورزشی، باید بگوییم که رنگ روشن مناسبتر است. رنگها باید بهصورت یکدست زده بشوند و هرگونه گسستگی در رنگ ایراد دارد.
یک نکتهی کوچک دررابطهبا پنجرههای اماکن ورزشی، این است که باید رو به بیرون باز بشوند و دارای شیشههای تلقی دوجداره باشند. دقت کنید که پنجرهها نور خیرهکننده و زننده نداشته باشند.
از نکات بسیار مهم در طراحی اماکن ورزشی، میتوان به دسترسیها که شامل دسترسی سالنها برای بازیکنان، وسایل نقلیه موتوری و دسترسیهای خاص برای مهمانان ویژه یا خبرنگاران است، اشاره کرد.
دسترسی بازیکنان بهصورت مستقل از تماشاچیان باید ایجاد شود.
دسترسی به سرویس بهداشتی و رختکن نیز باید بهصورت کاملاً مستقیم تأمین گردد. همچنین، محل استراحت بازیکنان باید در نزدیکی رختکن باشد و هرگونه دسترسی به فضاهای جانبی از داخل اتاق استراحت انجام گردد.
برای اماکن ورزشی مثل استادیومها که دارای تعداد زیادی تماشاچی هستند، تماشاچیان باید در مسیرهای عمودی و افقی دسترسی لازم را داشته باشند. دسترسیهای اصلی را میتوان بهعنوان مسیرهای فرار انتخاب کرد.
دقت داشته باشید که در ایجاد راهروههای میان صندلیها برای دسترسی تماشاچیان به جایگاه تماشاچیان، کاملاً مستقیم عمل کنید. بهعلاوه، برای رسیدن به فضاهای جانبی مثل بوفه یا سرویسهای بهداشتی، دسترسیهای مناسب ایجاد کنید.
حرکت عمودی در اماکن ورزشی به سه صورت انجام میگیرد؛ پله، رمپ و آسانسور و پلهی برقی.
بیشتر مراجعهکنندگان از پلکان استفاده میکنند. برای بررسی ابعاد معابر و خروجیها باید به مبحث ۳ و ۴ مقررات ملی ساختمان مراجعه کنید.
رمپها هزینه بالایی برای اجرا میبرند و فضای زیادی را اشغال میکنند؛ به همین دلیل، بهجز رمپ معلولین و ورودی مجموعه، در داخل ورزشگاه از رمپ استفاده نمیشود.
آسانسورها در ورزشگاههایی با مقیاس بزرگ به دو صورت آسانسور نفربر و حمل بار موجود است.
عرض راهروهای ورزشگاه باید در تمام طول مسیر یکسان باشد؛ عرض حداقل راهروها ۱/۲ متر است.
عرض مسیرها را بر اساس مدول ۰/۶ متری که بهاندازه حداقل عرض شانههای یک انسان است، تعیین کنید. البته دقت داشته باشید که عرض مسیرها بسته به ظرفیت و تعداد افرادی که قرار است از آن عبور کنند، متفاوت است. مثلاً برای سالنهای سرپوشیده چندمنظوره، اندازهی عرض معبر اینگونه تعریف شده است.
هر ۶۰۰ نفر ۳/۶ متر
هر ۴۰۰ نفر ۲/۴ متر
هر ۳۰۰ نفر ۱/۸ متر
هر ۲۰۰ نفر ۱/۲ متر
طراحی امکان ورزشی نیازمند تخصص و مهارت در طراحی معماری است که رعایت بسیاری از الزامات عمومی و خاص را میطلبد. باتوجهبه مقیاس بزرگ اماکن ورزشی، عوامل متعددی همچون اقلیم، تناسب نما و پلان، تبعیت فرم از عملکرد و هماهنگی حجم ورزشگاه با محیط اطراف، باید مدنظر طراح قرار بگیرد. اماکن ورزشی ازاینجهت بسیار حائز اهمیت هستند که در بسیاری از موارد میتواند بهعنوان یک بنای شاخص در یک شهر یا کشور عمل کند؛ لذا طراحی اماکن ورزشی بهصورت اصولی و با رعایت تناسبات لازم، به حفظ هویت ملی افزایش درآمدزایی میانجامد.
با بررسی موارد تعیینکننده در طراحی اماکن ورزشی، آیا فکر میکنید که اگر طراحی یک ورزشگاه به شما سپرده شود، میتوانید پیشنیازهای شروع طراحی را بهدقت بررسی کنید و به یک طراحی مطلوب برسید؟ به نظر شما کدام یک از فاکتورهای ذکرشده، نقش کلیدیتری در طراحی اماکن ورزشی دارد؟ اگر لازم باشد یک ورزشگاه طراحی کنید، به نظرتان رعایت تمامی این فاکتورها ممکن است؟ اگر جوابتان بله است، به ما بگویید که چطور از تشریح این عوامل به مرحلهی طراحی اجرا میرسید؟