بازسازی مراکز خرید بهعنوان یکی از جنبههای حیاتی در حوزه معماری و طراحی شهری، در دهههای اخیر بیش از پیش مورد توجه صاحبان این نوع از مراکز و همچنین معماران خوشذوق قرارگرفته است. علت این موضوع هم تنها به دلیل خطر افتاد جان و مال صاحبان و مشتریان این مرکزهای خرید نیست، بلکه امروزه فروشگاهها و مراکز تجاری، هر چند سال، نیاز به بازتعریف معماری ساختمان و بهروزرسانی کسبوکار خود دارند. حال، در ادامه بیشتر توضیح خواهیم که چرا معماریِ امروز فقط ساختن، لوکس کردن و زرق و برق دادن به ساختمانها نیست!
با توسعه شهرنشینی، نیاز به فضاهای خرید متنوع و کاربردی برای جامعه رو به افزایش است. بازسازی مراکز خرید بهعنوان راهکاری مناسب برای ارتقاء و بهبود کیفیت فروش مراکز تجاری مطرح شد.هدف اصلی از بازسازی مراکز خرید، ارائهی یک محیط مطلوب، جذاب و کاربردی برای خریداران است. در این راستا، طراحان و معماران تکنیکها و روشهای نوین معماری را برای بهبود تجربهی خرید، افزایش رقابتپذیری و بهرهوری مراکز خرید را در نظر گرفتند. همچنین، بازسازی مراکز خرید میتواند منجر به توسعه اقتصادی و اجتماعی منطقه شود، زیرا ایجاد فرصتهای کسبوکار جدید، اشتغالزایی بیشتر در این صنعت را امکانپذیر میسازد.
در این مقاله، بازسازی مرکز خرید بهعنوان موضوع اصلی مورد بررسی قرار دادیم. در ابتدا، تعریفی کامل از بازسازی مرکز خرید و مراحل مختلف این فرآیند را آوردیم. سپس، به مزایا و ضرورت بازسازی مراکز خرید اشاره کردیم، و البته، نقش آن در بهبود ظاهر و جذابیت مراکز خرید، تجربهی خرید مشتریان و درآمدزایی مورد بررسی قرارگرفت.
همچنین، چالشهای بازسازی مراکز خرید نیز مورد بحث قرار گرفته است. محدودیتهای مالی، تحمل مخاطرات ساختمانی و مدیریت پروژه و هماهنگی با فروشندگان، از جمله چالشهایی هستند که در فرآیند بازسازی مراکز خرید مطرح میشوند. روشها و راهکارهای مختلفی نیز برای مواجهه با این چالشها وجود دارد که در این مقاله به آنها پرداختهایم. با ارائهی پیشنهاداتی برای بازسازی و مرور نمومنههای موردی موفق بازسازی مرکزهای خرید سعی کردهایم که خوانانندگان این مقاله دید بهتری از این عملیات به دست آورند.

محتوا
بازسازی مراکز خرید از صفر تا صد
بازسازی مرکز خرید به چه معناست و چه مراحلی دارد؟ موضوعاتی است که در این بخش به آن اشاره شده است.
تعریف بازسازی مرکز خرید
برای تعریف بازسازی چیست؟ پیشنهاد میشود ابتدا مقالهی بازسازی را از سایت اینجیر مطالعه کنید.
اما بهطور کلی، بازسازی مرکز خرید به معنای اصلاح و بهبود فیزیکی ساختمان است که با توجه به تصمیم کارفرما و نیاز پروژه معمولاً همراه میشود با طراحی مجدد و تغییراتی در فضای داخلی و خارجی یک مرکز خرید قدیمی. این فرآیند شامل انجام تغییرات ساختمانی، بازسازی فضاهای عمومی و خدماتی، بهبود تأسیسات و تجهیزات، بهروزرسانی نما، ویترین مغازهها (مقالهی اهمیت طراحی ویترین) و انبار میشود. هدف اصلی بازسازی مرکز خرید، ایجاد یک محیط مدرن و جذاب است که از سایر رقبا پیشی بگیرد و دلیلی شود برای جذب مشتریان بیشتر.
مراحل بازسازی مرکز خرید
بازسازی مرکز خرید در صورتی که توسط متخصیص این حوزه انجام شود کار سختی نیست. بازسازی عموماً شامل مراحل زیر میشود:
- تحلیل و ارزیابی: در این مرحله، مرکز خرید موجود بهطور جامع مورد بررسی قرار میگیرد. نوع کسبوکار و شرایطش مورد بررسی قرار میگیرید. علاوهبر آن، نقاط قوت و ضعف، نیازهای مشتریان، میزان استفاده از فضاها، مشکلات موجود و فرصتهای بهبود مشخص میشوند. بهطور کلی وضع موجود و فعلی فروشگاه و زیرساختهای آن را بررسی میکنیم.
- برنامهریزی و طراحی: پس از بررسی و ارزیابی، حال، باید برنامهریزی کامل برای بازسازی مرکز خرید تدوین گردد. برنامه شامل تعیین اهداف و نیازهای پروژه، طراحی معماری و فضاها و نوسازی و تغییر مبلمان و تأسیسات ساختمان است.
- برنامهریزی مالی: بودجهبندی و برنامهریزی مالی برای بازسازی مرکز خرید بسیار مهم است و درنظر نگرفتن این مورد، میتواند پروژه را دچار چالشهای جدیای کند. بنابراین بهتر است در همان ابتدا تخمین هزینهها، منابع مالی و تأمین اعتبار در نظر گرفته شود.
- اجرا و ساخت : پس از اینکه از انجام مراحل گذشته اطمینان حاصل کردید، حال، مرحلهی عملیاتی و ساخت مرکز خرید آغاز میشود. انجام کارهای ساختمانی مثل برداشتن و اضافی کردن دیوار در محیط، کاهش و افزایش ارتفاع واحد در صورت امکان، و همچنین تعویض و بهبود تأسیسات و سیستمهای گرمایشی و سرمایشی، اجرای طرحهای طراحی شده و در نهایت اعمال تغییرات مورد نیاز کارفرما صورت میگیرد. در این مرحله موضوع بسیار مهم مدیریت پروژه مطرح میشود که در ادامهی همین مقاله به آن میپردازیم.
- تست و آزمایش: پس از انجام تغییرات و اجرای بازسازی، مرحله تست و آزمایش برای اطمینان از عملکرد صحیح ساختمان، سیستمها و تأسیسات انجام میشود. در صورت وجود نواقص، اقدامات لازم برای رفع آنها انجام میشود
- خرید مبلمان و اکسسوری: پس از اجرای مراحل ساختمانی، مرحلهی تجهیز و دکوراسیون شروع میشود که شامل چیدمان فضاهای داخالی با استفاده از مبلمان و وسایل، نورپردازی، تزیینات و آرایش است. این مرحله، به اصطلاح ماحصل کار شماست. معماران داخلی در این زمینه نیز میتوانند کمکتان کنند.
- تحویل و بهرهبرداری: پس از تکمیل مراحل بازسازی و تست، مرکز خرید را به کارفرما یا مدیریت مربوطه تحویل میدهیم و فعالیتهای خرید و فروش در آن آغاز میشود.

مزایا و ضرورت بازسازی مرکز خرید
بازسازی مرکز خرید اهداف و منافع متعددی را در پی دارد. در زیر به برخی از این اهداف و منافع اشاره میشود:
- بهبود ظاهر و جذابیت بهمنظور جذب بیشتر مشتری .
- بهبود تجربهی خرید مشتریان با ایجاد فضاهای راحت و آرام، وسایل بهروز و خدمات متنوع .
- برتری رقابتی و درآمدزایی .
- افزایش پایداری و بهرهوری .
- پایدارتر شدن ساختمان .
- جلوگیری از خسارتهای مالی و جانی .
- افزایش شناخت و شهرت برند .
- فراهم شدن بستری برای ارئهی خدمات بیشتر .
- فرصتهای کسبوکار جدید .
- افزایش ارزش ملک .
- زیبایی بصری شهر و منطقه .
- حفظ و ارتقا محیط زیست .
- توسعهی اقتصادی .
- و…
چالشهای بازسازی مرکز خرید
در بازسازی مراکز تجاری و فروشگاهها با داشتن برنامه و بررسیهای لازم نیز ممکن است مشکلاتی پیش آید، در این مرحله است که اهمیت حضور یک تیم حرفهای در کار بیش از سایر مراحل احساس میشود. با وقوع مشکل؛ اگر تیم اجرایی تخصص و تجربهی لازم را نداشته باشند، ممکن است که علاوهبر ضرر مالی، به کارها و تغییرات انجامشده در پروژه خسارت جدی وارد شود و زحمات تمامی گروه از بین رود. بنابراین در ادامه ما نکاتی را برای بازسازی مرکز تجاری مطرح میکنیم که بهتر است قبل از بازسازی فروشگاه خود آن نکات را بخوانید.
محدودیتهای مالی:
یکی از چالشهای اصلی بازسازی مرکز خرید، محدودیتهای مالی است. هزینههای بالای بازسازی ممکن است برای مالکان و سرمایهگذاران چالشبرانگیز باشد. تأمین منابع مالی کافی و پیدا کردن منابع جبرانی، یکی از راهکارهای مهم در این زمینه است. این میتواند شامل درخواست وام بانکی، جذب سرمایهگذاران، یا همکاری با شرکتها و موسسات مالی باشد. همچنین میتوان با تغییرات جزئی، بدون آن که در اجرای طرح نهایی محدودیتی ایجاد کنیم، از هزینههای پروژه بکاهیم. طبیعتاً این تغییرات جزئی کار هرکسی نیست و نیاز به دانش معماری دارد.
پیشگیری و کاهش خاطرات ساختمانی:
بازسازی مرکز خرید ممکن است با خطرات ساختمانی همراه باشد.مثل: مشکلات سازهای، نیاز به تغییر سیستمهای الکتریکی و مکانیکی، مدیریت آتشسوزی و ایمنی، و احتمال وقوع مشکلات ناگهانی مانند سیل، زلزله و آسیب دیدن ساختمان. برای مقابله با این چالشها، نیاز به مهندسان و کارشناسان متخصص در زمینهی ساختمان و ایمنی، بررسی دقیق و تدوین طرحهای مناسب برای پیشگیری و مدیریت خطرات و تهدیدهای لازم است.
مدیریت پروژه و هماهنگی با فروشندگان:
بازسازی مرکز خرید نیازمند مدیریت پروژهی تأثیرگذار است. هماهنگی و همکاری با فروشندگان واحدهای مرکز خرید برای پیشرفت پروژهی بازسازی بسیار مهم است. برنامهریزی دقیق، مدیریت زمان و برنامه، ارتباط مؤثر با فروشندگان، پیمانکاران و طراحان، از جمله روشها و راهکارهای مدیرت پروژه است. البته طبیعتاً نسبت به بزرگ و کوچک بودن آن مرکز خرید در وظایف مدیر پروژه تغییراتی ایجاد میشود.

راهکار و روشهایی برای بازسازی مراکز تجاری
- برنامهریزی دقیقی داشته باشید و مراحل مختلف پروژه را یکبار دیگر مرور کنید. همچنین، تخصیص منابع مالی و انسانی، و برنامهریزی مدیریت خطرها و مشکلات منطقه را بررسی کنید. در آخر هم هدف خود برای بازسازی به طور دقیق مشخص کنید.
- سعی کنید با تیمی متخصص طراحی داخلی و بازسازی همکاری کنید. مطمئناً اگر در همین ابتدا بیشتر تحقیق کنید و با بهترین شرکتهای بازسازی معماری ارتباط بگیرید کار آسانتری خواهید داشت و بابت خروجی کار هم خیالتان راحت خواهد بود.
- در بازسازی از طرحهای معماری خلاقانه استقبال کنید.
- مسئال مربوط به تبلیغات و مارکتینگ، تجربهی کاربری، راحتی و آرامش مشتری، ارتباط با کارفرما و فروشندگان واحدها تجاری، استفاده از فناوری برای تسهیل عمل بازسازی و آسیب نرساندن به محیط زیست را جدی بگیرید.
ایدهها و راهکارهای ممکن برای بازسازی مرکز خرید
کارفرماهای پروژه با بررسی ایدههای مختلف آگاهی آنها نسب به حوزهی کاریشان بیشتر میشود و میتوانند راحتتر نیاز خود را به معماران و طراحان پروژه توضیح دهند. بنابراین تنها دیدن نمونههای موردی و بررسی ایدهها کافی نیست. به اصلاح: «کار را باید به کاردان سپرد.»
بهبود شرایط پارکینگ و راههای دسترسی
در گذشته به طراحی پارکینگ ساختمانها توجه کمتری میشده است و از طرفی هم به این تعداد جای پارک برای خودرو نیاز نبوده است. بنابراین پارکینگهای مراکز خرید بزرگ مثل پاساژها و بازارها معمولا نیاز به بازسازی و طراحی مجدد دارند.
- افزایش ظرفیت پارکینگ: با ارتقاء سیستم پارکینگ و افزایش ظرفیت آن، مشکلات مرتبط با پارکینگ را کاهش دهید.
- بهبود سازماندهی: برنامهریزی مناسب برای نظمدهی به پارکینگ و ترافیک داخلی مرکز خرید را انجام دهید تا بهبود در دسترسی مشتریان و کاهش ترافیک را تضمین کنید.
- استفاده از فناوری و تکنولوژی: از سیستمهای هوشمند پارکینگ، نمایشگرهای راهنما و استفاده از اپلیکیشنهای پارکینگ برای بهبود تجربهی کاربری پارکینگ استفاده کنید.
افزودن فضاهای سبز و تفریحی
گل و گیاه در طراحی معماری تأثیر چشمگیری دارند. همچنین فراهم کردن بستری برای بازی و نگهداری کودکان.
- ایجاد باغها و فضاهای سبز: افزودن باغها، بوستانها و فضاهای سبز داخلی و خارجی به مرکز خرید، زیبایی طبیعت را به فضای مرکز خرید بیافزاید و محیطی آرام و دلنشین را برای مشتریان فراهم کنید.
- در نظر گرفتن فضاهای تفریحی: اضافه کردن فضاهای تفریحی مانند زمین بازی، پارکها و فضاهای تفریحی برای خانوادهها و کودکان، مرکز خرید را به مقصدی برای سرگرمی و تفریح تبدیل میکند.
توسعه فضاهای مجاور و تعامل با جوامع محلی
- توسعه امکانات رفاهی: توسعه فضاهای مجاور مرکز خرید مانند پارکها، مراکز فرهنگی و تعامل با جوامع محلی مانند رستورانها، کافهها، آرایشگاهها و فروشگاههای محلی به منظور تقویت همکاری و به اشتراک گذاشتن مشتریان، تخفیفات مشترک و تبلیغات مشترک میتواند به افزایش قابلیت رقابتی و درآمدزایی مرکز خرید کمک کند.
- اهمیت فضای عمومی و خارجی پروژه: بهبود فضای عمومی اطراف مرکز خرید، مانند ایجاد مسیرهای پیادهروی آرام و امن، نصب صندلیها و نمایشگرهای آرامشبخش، و ایجاد فضاهای آزاد و باز برای استفادهی عمومی، مرکز خرید را به یک مقصد شهری زیبا و دوستداشتنی تبدیل میکند.
- توجه به تغییرات بازار و نیازهای مشتریان: این نکته بسیار مهم است که معماری فروشگاه شما بر اساس نیاز مشتری و جامعه طراحی شود. این نکته به همان اندازهی ارائه محصولات و خدمات بهروز اهمیت دارد. چونکه مثل محصول شما را فروشگاههای بسیاری دارند، اما معماری فروشگاه شما میتواند کاملا مطابق با سلیقه شما و نیاز جامعه انجام شود. مرکز خرید خود را بهعنوان یک مقصد پویا و جذاب تقویت کنید.
- همکاری با برندهای محبوب و شناخته شده: برقراری همکاری با برندهای محبوب و شناخته شده، میتواند به جذب مشتریان و افزایش درآمدزایی مرکز خرید کمک کند. اما باید بدانید که این برندهای محبوب حاضر نیستند که در هر مرکز خریدی شعبه بزنند و اعتبار خود را خدشهدار کنند.

هوشمندسازی مراکز خرید و پاساژ چگونه انجام میشود؟
مراکز خرید و پاساژ هوشمند دارای پیشرفتهترین فناوریها و سیستمهای دسترسی هوشمند هستند. مشتریها و فروشندگان میتوانند به یک پلتفرم مدیریت همه جانبه دسترسی داشته باشند. برای هوشمند سازی پاساژها باید به عوامل متفاوتی در این ساختمانها همچون روشنایی، تجهیزات تأمین انرژی سرمایشی و گرمایشی، امنیت و عوامل دیگری توجه کرد.
سیستمهای هوشمند تهویه مطبوع
سیستم هوشمند نورپردازی
استفاده از راهنماهای بارکد خوان
اهمیت سرعت عمل در بازسازی مراکز تجاری
در بازسازی مراکز تجاری، سرعت عمل و زمان انجام کار، یکی از مسائل بسیار مهم است. بهخصوص در مورد ساختمانهای تجاری که به صورت اجارهای در اختیار کاسبان قرار میگیرند، لازم است تا با برنامهریزی دقیق، در سریعترین زمان ممکن بازسازی این واحدها انجام شوند. زیرا اگر این اقدام در زمان معین انجام نشود، میتواند همراه با ضررهایی برای کارفرما همراه باشد. لذا، قبل از شروع هر کار با شرکتهای معماری، زمان مشخصی برای اتمام پروژه تعیین شود.
بازسازی، در چندین سال اخیر، مورد توجه قرار گرفته و شامل طیف گستردهای از تغییرات و تعمیرات است. این فرایند در انواع ساختمانها از جمله اداری، تجاری، تفریحی و مسکونی صورت میگیرد. اگرچه ساختمانها معمولاً مقاومت و استحکام بالایی دارند، اما ممکن است دچار فرسایش و خرابی شوند و نیاز به بازسازی داشته باشند. بازسازی نه تنها بهمنظور برطرف کردن عیوب ساختمان انجام میشود، بلکه میتواند به منظور بهروزرسانی سازه و ارتقای کیفیت داخلی آن نیز باشد. در بازسازی تجاری، موارد زیادی دخیل است که نیاز به توجه ویژه دارند. با رعایت این موارد، میتوان پروژه را به بهترین شکل ممکن پیش برد و به نتیجه بینقصی دست یافت، در بالا به بخش زیادی از آنها اشاره شد. اما بهطور کلی باید بدانید که دانستن این نکات به تنهایی کافی نیست و برای طراحی و اجرا عملیات بازسازی به مشاوره و همراهی تیمی متخصص نیاز دارید. ما در جایگاه یک شرکت معماری نسبت به پروژهی شما مسئول هستیم و میبایستی طرح را بهترین نحو ممکن؛ در زمان مشخص مطابق با ضوابت و مقررات به اتمام برسانیم. پایینترین نرخ مصالح و مواد را با کیفیتی بالا برای شما خریداری و صفر تا صد بازسازی بنا را با تیم اجرایی متخصص انجام خواهیم داد. البته طبیعی است که شما پیش از اعتماد به شرکتهای معماری راجعبه آنها تحقیق کرده و نمونه کارهای آنها را ببینید. ما در اینجیر دیزاین آمادهایم که در حوزهی بازسازی، از طراحی تا اجرا، به شما مشاوره دهیم.
سوالات خود را پیرامون موضوع بازسازی مرکز خریدتان از ما بپرسید؛ بدون در نظر گرفتن کوچک و بزرگ بودن مرکز خرید.